Kraciak

Województwo łódzkie to nie Szkocja. Tkaniny w kratę były tutaj znacznie mniej popularne niż pasiaki i znacznie węziej „wyspecjalizowane”. Służyły bowiem głównie do tworzenia tkanin dekoracyjnych, a jeśli już odzieżowych – to męskich (kamizel i kaftanów) [18].

Najbardziej charakterystycznym przykładami kraciaków są łowickie nospy, stosowane jako wierzchnia część poszwy na pierzynę.

Część spodnia, mniej eksponowana, była już jednobarwna lub w drobniejszą kratkę, robiona z lnu lub bawełny. Sama nospa, co odróżnia ją od pasiaka, miała osnowę wełnianą, na której tkano wełnianym wątkiem. Co jeszcze istotniejsze, wzór tworzy się tutaj osnowowo-wątkowo, co oznacza, że zarówno osnowa jak i wątek są widoczne na gotowej tkaninie. Sposób snucia, nie tylko przy nospach, ale przy tkaninach kraciastych w ogóle, jest zatem nieco inny niż przy pasiakach. Wszędzie, gdzie w tkaninie następować będą pionowe paski, konieczna jest zmiana koloru osnowy. Snucie nie jest zatem procesem ciągłym, z wykorzystaniem jednego tylko koloru nici, ale wymaga łączenia dwóch lub więcej kolorów, by uzyskać pożądany efekt. Jeśli zaś pasy mają być równej szerokości, ilość nici danego koloru powinna być odliczona właściwie co do sztuki.

Warto jeszcze powiedzieć, że nie tylko w łowickiem powstawały tkaniny kraciaste (badania odnajdywały je także rejonie sieradzkim czy opoczyńskim) i że osnowa takowych nie musi być wełniana. Przykładem są derki sieradzkie, które tworzone były z lnu (co w sytuacji, gdy osnowa była widoczna, czyniło je zgrzebniejszymi niż w przypadku tkanin wełnianych). „Zgrzebne” było również ich zastosowanie – służyły zwykle jako zasłony w drzwiach, nakrycia na wóz czy chodniki [18].

Zaproponowana przez nas tkanina kraciasta ma zarówno osnowę jak i wątek wełniane, co zbliża ją raczej do regionu łowickiego niż sieradzkiego, choć korzystamy z nieco innych niż tradycyjne kolorów. W nospach najczęściej sięgano bowiem po kolory: czerwony, zielony, żółty i pomarańczowy.

↑ Snucie | ← Krajka | Tkaniny wielonicielnicowe →